Wie biedt er spontaan medewerking aan om meer directe democratie mogelijk te maken?
Mathias Storme, kandidaat van de Nieuw-Vlaamse Alliantie voor de Europese verkiezingen: 'Ik steun dit in beginsel en men kent sedert jaren mijn opvattingen over de noodzaak van meer directe democratie.'
Bert Anciaux, kandidaat van de Socialistische Partij Anders voor de federale verkiezingen: 'Ik wil absoluut vechten voor meer actieve democratie, waar de vertegenwoordigingsdemocratie aangevuld wordt met veel meer mogelijkheden voor directe democratie. Het is een van de belangrijkste middelen om veel meer mensen actief te laten participeren aan onze samenleving.
Veel dank voor jullie engagement hiervoor!'
Florence Reuter, kandidaat van de partij Mouvement Réformateur voor de regionale verkiezingen (Waals Parlement), meldt dat de MR een voorstel van decreet voorgelegd heeft bij de Raad van State.
Alain Destexhe, kandidaat van de partij Mouvement Réformateur, laat weten voorstander te zijn van volksraadplegingen.
Steven Vromman, kandidaat van de partij Groen, steunt de eisen voor meer directe democratie.
Annette Vanden Berghe, kandidaat van de partij LDD, steunt, ook als partij, de eisen voor meer directe democratie en nodigt alle leden op om hetzelfde te doen.
Wat is het standpunt van de partijen zelf?
We hebben aan de partijen dezelfde vragen gesteld als aan de kandidaten.
Partij van de Arbeid van België, Socialistische Partij Anders en Vlaams Belang hebben hun standpunt spontaan bekendgemaakt.
Partij van de Arbeid van België
We pleiten voor meer directe, meer dynamische democratie, die veel meer op participatie is gericht. (...) We willen meer inspraak van de bevolking. Over begrotingen moet er debat zijn. Dat kan door ze voor te leggen aan de gemeenteraden of door digitaal een raadpleging te organiseren.
De bevolking moet ook het recht krijgen zelf wetten te maken. We willen alle belangrijke beslissingen voorleggen aan de bevolking via referendum: pensioenen, loonstop, Europees Verdrag, enzovoort.
Het zou goed zijn als volksvertegenwoordigers afzetbaar worden als ze blijk geven van persoonlijk gewin, corruptie of bureaucratie. Wie wetten maakt, legt daarover ook verantwoording af aan het volk.
We willen de belangrijke beslissingen voorleggen aan de bevolking via referendum. Als honderdduizend inwoners een referendum vragen, dan moet er een komen. We moeten via referendum ook wetten die al gestemd werden, ongedaan kunnen maken.
Socialistische Partij Anders
Onze prioriteit voor de Europese verkiezingen is dan ook om Europa socialer en democratischer te maken binnen de bestaande verdragen. (...) Op termijn kunnen de bestaande verdragen zeker herbekeken worden – liefst via een inclusieve en democratische conventie, maar dat is voor ons vandaag geen prioriteit. Bovendien vinden wij dat het democratisch tekort dat er is in de Europese besluitvorming eerst en vooral nationaal aangepakt moet worden. Dat willen we door het federale en de regionale parlementen een sterkere rol te laten spelen. Zij moeten Europese dossiers meer van nabij opvolgen en controle uitoefenen op het standpunt dat door België in de Raad ingenomen wordt.
Wij zijn op het federale en deelstatelijke niveau tegen bindende referenda. Alleen niet-bindende volksraadplegingen kunnen hun plaats hebben in de institutionele architectuur.
Op het federale niveau zijn wij ook tegenstanders van een niet-bindende volksraadpleging. Daar zijn grondwettelijke redenen voor, maar vooral laat de tweetalige en communautaire indeling van ons land het niet toe om de volksraadpleging te gebruiken als aanvulling op de representatieve democratie. De Koningskwestie heeft overduidelijk gedemonstreerd dat een raadpleging van de hele Belgische bevolking al te makkelijk kan ontaarden in een rechtstreeks conflict tussen de taalgroepen. Bovendien lenen de belangrijkste federale bevoegdheden – sociale zekerheid, gezondheidszorg, justitie en politie – zich bijzonder slecht voor rechtstreekse betrekking van het volk.
Op gewestelijk niveau heeft SP.A in het kader van de zesde staatshervorming gestemd voor de nieuwe gewestelijke bevoegdheid voor het organiseren van volksraadplegingen. Aangezien er op gewestelijk niveau geen verschillende taalgroepen zijn en slechts één enkele politieke en democratische ruimte, kan het volk geraadpleegd worden zonder risico op een ongewenste maatschappelijke verdeling. Bovendien lenen de vooral grondgebonden gewestelijke competenties zich veel beter voor een volksraadpleging, bijvoorbeeld op het gebied van grote infrastructuurwerken, ruimtelijke ordening, etc.
SP.A is er dan ook voorstander van om ook effectief gebruik te maken van de nieuwe grondwettelijke bevoegdheid tot het houden van gewestelijke volksraadplegingen. Daartoe moeten de concrete voorwaarden eerst in een decreet gegoten worden. SP.A wil dit decreet tijdens de volgende legislatuur stemmen om te kunnen beschikken over een aanvulling op het representatieve democratische proces.
Vlaams Belang
Als nationalistische en radicaaldemocratische politieke partij is het Vlaams Belang een groot voorstander van de directe democratie. Het Vlaams Belang vindt immers dat het Vlaamse volk een zo groot mogelijke invloed op de politieke besluitvorming dient uit te oefenen en dat de politici over bepaalde belangrijke onderwerpen geen beslissingen mogen nemen zonder dat de bevolking daarover haar mening heeft kunnen geven. Het is voor ons vanzelfsprekend dat bepaalde beslissingen die diep ingrijpen in het maatschappelijk leven, ook door die samenleving gedragen worden. Het maximaliseren van de politieke participatie van de bevolking en van de legitimiteit van de politieke besluitvorming zijn dus voor ons de belangrijkste oogmerken in de discussie rond de directe democratie.
Er heerst veel verwarring rond het begrip democratie. Democratie houdt in dat het volk beslist. Meer in het bijzonder dient de wil van de meerderheid van de bevolking gerespecteerd en uitgevoerd te worden. Volgens het Vlaams Belang is België geen democratie. Het is dit nooit geweest en het zal dit ook nooit zijn. Het Belgisch federalisme is niet ontworpen om de volksgemeenschappen de kans te geven zich maximaal te ontplooien maar wel om de miljardentransfers naar Wallonië en de Franstalige voorrechten in stand te houden. Het is geen toeval dat het Belgisch regime bevreesd is voor de directe inspraak van het referendum. In een onafhankelijk Vlaanderen moet het referendum als instrument van de directe democratie ten volle aangewend worden. Als voorstander van een rechtstreekse democratie is het Vlaams Belang trouwens ook van mening dat een burgemeester rechtstreeks dient verkozen te worden.
Het standpunt van het Vlaams Belang omtrent het invoeren van het bindend referendum is duidelijk. Ook in deze legislatuur werd door ons een voorstel van verklaring ingediend tot herziening van onder andere artikel 33 van de Grondwet (DOC 53 1387/001 Kamer), teneinde bindende referenda mogelijk te maken.
Het nieuwe Grondwetsartikel 39bis maakt gewestelijke volksraadplegingen mogelijk. Uiteraard staan we niet negatief tegenover de concrete uitvoering hiervan. Maar hierbij moet wel vermeld worden dat in het kader van de zesde staatshervorming wij het niet eens waren met de restrictie dat een gewestelijke volksraadpleging niet bindend mag zijn. Daarnaast gingen we evenmin akkoord met de inhoudelijke beperkingen wat de aangelegenheden betreft die in aanmerking komen voor een volksraadpleging. In de uitgewerkte regeling van Grondwetsartikel 39bis kunnen geen volksraadplegingen over zaken als begroting, financiën en aangelegenheden die met een tweederdemeerderheid (dus communautaire zaken) worden geregeld. Dienaangaande werden door het Vlaams Belang dan ook amendementen tijdens de bespreking ingediend (DOC 53 2966/002).
Wat een initiatief van het EU-Parlement om aan de Europese Raad de bijeenroeping te vragen van een transparante Europese Conventie (EU-Verdrag artikel 48) en vervolgens op te roepen om over de resultaten van de Conventie een 'Europees referendum' (in alle lidstaten) te organiseren om alle EU-burgers hun zeg te geven over een meer democratische hervorming van de EU-instellingen, betreft: het Vlaams Belang staat volledig achter dit voorstel. Het Vlaams Belang wil bovendien dat er in elke lidstaat de mogelijkheid wordt ingevoerd een referendum te houden bij elke nieuwe overdracht van bevoegdheden naar de EU. Bovendien moet elke lidstaat de mogelijkheid hebben om na een referendum terug uit de EU te treden.
Andere partijen
Van de andere partijen hebben we geen meldingen gekregen.
De historische partijstandpunten uit 1999 vind u hier.