'Dat het louter afschaffen of handhaven van de opkomstplicht het fundamentele probleem van de democratie zal oplossen is een illusie', schrijft Edi Clijsters van Vlinks. (Knack 26-06-2021) ...“In buurland Frankrijk -waar geen opkomstplicht bestaat- kwamen voor de eerste ronde van de regionale verkiezingen maar liefst twee op drie kiesgerechtigden niet opdagen. Slechts 1 kiezer op de 3 nam nog de moeite om zijn (m/v/x) stem uit te brengen. Grof vereenvoudigd: waar de opkomstplicht verdwijnt wordt van het kiesrecht geen gebruik meer gemaakt. Is het echt zo eenvoudig?…. Vermoedelijk zal geen van de verontruste academici beweren dat laaggeschoolden en jongeren per definitie minder begaan zijn met de democratie. Of minder dan hun fortuinlijker, geschoolde landgenoten de behoefte voelen om hun minieme bijdrage te leveren tot 'het democratisch besluitvormingsproces'?”
En dan legt Edi Clijsters hier de vinger op de wonde: ….“Misschien is het veeleer zo dat die beide categorieën -in de tientallen jaren waarin ze door hun goede herders naar de democratische schaapstal werden geleid- platweg geleerd hebben dat hun minieme bijdrage er gewoon niéts toe doet?”...”Dat het louter afschaffen of handhaven van de opkomstplicht dat fundamentele democratie-probleem zal oplossen is een illusie. Daarvoor zijn andere, minder vrijblijvende en vooral sociaaleconomisch ingrijpende maatregelen nodig. Want het fundamentele democratie-probleem is: dat de reëel bestaande machtsverhoudingen niet worden bepaald door miljoenen kiezers, maar door een handvol miljarden-bezitters.”
Zolang de burgers moeten “kiezen” tussen “kandidaten” die al op voorhand door partijbesturen zijn aangeduid en waarvan het stemgedrag in het parlement onder directe controle staat van diezelfde partijhoofdkwartieren en niet van de mensen die zij dienden te vertegenwoordigen, zullen de mensen nooit kunnen begaan zijn met de politiek. Want na installatie van parlement en regering kunnen burgers op geen enkele wijze het beleid bijsturen of enig initiatief nemen. Bovendien worden zelfs coalities gevormd die de verkiezingsuitslag niet weerspiegelen. Zij ervaren hun stem als waardeloos.
Hoe kunnen we nu een democratie installeren waar de stem van iedere burger, uit elke laag van de bevolking, er wel toe doet? Dit kan via directe democratie waar de burgers zelf naast het parlement wetsontwerpen kunnen indienen en die door het parlement of via referenda laten goed- of afkeuren. Hierin ligt meteen ook het antwoord op de vraag op welke manier rekening kan worden gehouden met alle lagen van de bevolking. Iedere burger, uit gelijk welke laag dan ook, heeft zo de mogelijkheid om via een gegarandeerd vrije en gelijke stem deel te nemen aan de wetsproductie. Zowel door hierin initiatieven te kunnen nemen als door erover te stemmen. Bovendien is stemmen iets heel anders dan “verkiezen”. Stemmen doe je voor of tegen een wetsvoorstel. Bij opkomstverplichting ervaart de burger een dwang van een “overheid” waaraan hij zou moeten gehoorzamen. In een echte democratische samenleving zijn de burgers soeverein en staat er geen instantie boven hem. De burger heeft het recht om zelf te beslissen of hij stemt of niet. Hij die niet stemt mandateert automatisch – stilzwijgend – aan degenen die wel gaan stemmen.
Sluit u aan bij Meer democratie vzw, steun ons en werk mee om dit mogelijk te maken