Slimme wetgeving

Enkele leden van Democratie.Nu reageren op de voorstellen van Sven Gatz en Marnic De Meulemeester voor een betere kwaliteit van de Vlaamse wetgeving en de oprichting van een instituut voor burgerschapsvorming.

 

Een betere wetgeving op Vlaams niveau kunnen wij alleen maar toejuichen! Uw voorstellen bevatten heel wat vooruitstrevende verbeteringen.

 

'Al enkele jaren probeert de Vlaamse overheid werk te maken van een betere kwaliteit van haar wetgeving. In dit kader dienden Sven Gatz en Marnic De Meulemeester een voorstel van resolutie in met tien concrete voorstellen voor een betere wetgeving op Vlaams niveau...'
 

Helaas beperken uw voorstellen zich tot enkele entiteiten van de Vlaamse Gemeenschap.
Is niet de eerste vraag die men in het wetgevend werk moet stellen of ze wel effectief is? Als een gemeenschap voor een democratie kiest, dan betekent dit dat men nagaat of de wetten wel de wil van het volk weerspiegelen. Zo niet, dan zijn die wetten niet effectief. De kwaliteit van iets ineffectiefs verbeteren heeft weinig zin.

Om er zeker van te zijn dat de wetgeving effectief is, moet die in principe rechtstreeks door het volk gemaakt worden. Kwalitatieve verbeteringen houden dan in hóé die wetsvorming dan het meest effectief tot stand komt.
Dit is ook hetgeen u in feite doet, maar dan voor kleine beperkte entiteiten of slechts raadplegend. Is niet de eerste 'wisdom'-vraag die de gemeenschaps-'crowds' moeten stellen: 'Hoe komen afspraken of wetten in een (VL) gemeenschap tot stand'?
Blijkbaar is men bang voor de wijsheid van de massa daar de 'massa' gereduceerd wordt tot enkele deelverzamelingen (agenderingskamer, focusgroepen, zoekconferentie, burgerhandvest, gebruikersgroepen) van de massa.

Uw voorstellen gaan uit van de dagdagelijkse particratische praktijk welke voldoende hun failliet hebben aangetoond. Het doel van onze vereniging Democratie.Nu is het invoeren van de democratie. Als dat ook uw doel is, zullen we elkaar wel vinden zoals u zelf suggereert.

Vlaanderen heeft nu de bevoegdheid om zéér effectief te zijn, dit wil zeggen de democratie in te voeren. Op gemeentelijk vlak was het BROV (het Bindend Referendum Op Volksinitiatief) voor het rapen. Dat het op gewestelijk vlak ogenschijnlijk moeilijker ligt, heeft alleen te maken met het feit dat Vlaanderen zich onderwerpt aan een macht waar het blijkbaar geen vat op heeft.

Mogen wij u enkele suggesties meegeven hoe u een antwoord kunt geven op de contra-argumenten die zich spiegelen in de 'ambivalente houding van de politieke wereld'?

'Een vaak geformuleerde beperking van burgerparticipatie is dat burgers niet over de nodige kennis of vaardigheden zouden beschikken om een kwaliteitsvolle inbreng te hebben bij beleidsontwikkeling.'
--> Daarvoor hebt u zelf reeds het antwoord al prachtig geformuleerd: 'De Amerikaanse journalist James Surowiecki [toont] aan dat de massa vaak tot betere feitenkennis, betere inschattingen en betere voorspellingen in staat is dan kleine groepen experten of beleidsmakers.'

'Bovendien wordt beweerd dat de burger vaak enkel op zijn eigen voordeel uit is, zonder oog te hebben voor het algemeen belang.'
--> In een puur representatief systeem worden de meeste besluiten ver van de openbaarheid genomen, niet in functie van het openbaar belang, maar in functie van belangen- en drukkingsgroepen die efficiënt achter de coulissen weten te werken. Een goede beschrijving van deze verborgen mechanismen vindt men in: Dewachter, W. (1992), Besluitvorming in politiek België, Leuven: Acco.

'Tevens zou de burger niet overweg kunnen met de vele onzekerheden die spelen in het beleidsdomein. Er wordt verondersteld dat burgers absolute zekerheid en een nulrisico wensen.'
--> Het is zo dat burgers zeer voorzichtig stemmen bij referenda en ze zullen bijvoorbeeld geen belastingverlagingen goedkeuren die desastreuze gevolgen opleveren. Dit lijkt mij dus eerder een voordeel dat empirisch aangetoond werd. Maar anderzijds zijn hun belangen niet gelijklopend met die van de politici die de facto de staatsmacht en de 'vertegenwoordigende democratie' in handen hebben.

'In ieder geval moet men bij het opzetten van vormen van burgerparticipatie oog hebben voor het feit dat velen zeer weinig participeren en weinigen zeer veel. Het zijn dezelfde mensen die bij nieuwe vormen van burgerparticipatie nog een keer participeren. Vooral hoger opgeleide mannen zijn relatief het meest actief in burgerparticipatie.'
--> Dit is geen argument om de burger referenda te ontzeggen. De werkelijkheid is dat in het huidige systeem enkele honderden beroepspolitici de politieke agenda bepalen, terwijl de rest van de bevolking machteloos moet toekijken.

'Ten slotte mag evenmin het kostenaspect over het hoofd worden gezien. De kosten die verbonden zijn aan vormen van burgerparticipatie kunnen hoog oplopen, zowel financiële kosten als kosten in de zin van arbeidsinspanning. Hoewel deze kosten zich in veel gevallen kunnen terugbetalen door een betere kwaliteit van beleid en een snellere procesgang, is dat niet altijd het geval.'
--> De officiële representatieve democratie kost de burger ook een pak geld. Het recente voorbeeld rond De Batselier illustreert dat de burger kostgevoelig is. Aangezien referenda effectiever de problemen aanpakken, zal de maatschappelijke verspilling ook minder zijn. De staatsschuld zou in een directe democratie miniem zijn of onbestaand.

 

 

'Enkele maanden geleden trok Sven Gatz naar Bonn om daar de Bundeszentrale für politische Bildung te bezoeken.  Het bezoek resulteerde in een nota die verstuurd werd aan alle Belgische parlementsvoorzitters, met daarin de vraag om ook in België een vergelijkbaar instituut voor burgerschapsvorming op te richten.  Voorzitters De Croo en Happart antwoordden bemoedigend en ondertussen werd het idee door senator Janine Leduc overgenomen.  Zij wil een steunpunt Burgerschap oprichten binnen de Senaat...'
 

Het tweede luik dat onze aandacht trekt is de 'gecentraliseerde voorlichtingsdienst voor democratische vorming'. Net als hierboven wordt de directe democratie genegeerd en de representatieve democratie alias particratie gerestaureerd.
De burger hoeft niet uitgelegd te worden hoe zijn gemeenschap en instellingen werken, want hij is er (idealiter) zelf de schepper ervan.
Niemand, en zeker niet de staat, kan burgers waardenvrij opvoeden. De staat kan de burgers zijn belastinggelden besparen door het aan hen over te laten hoe hij zich wenst te vormen. In een vrije cultuur creëren de burgers zelf hun vormingsinstellingen. De staat dient zich hier terughoudend op te stellen in die zin dat zij het aan de rechtsgemeenschap in alle vrijheid overlaat hoe en hoeveel cultuur (en dus ook onderwijs) gefinancierd wordt. Wie weet ontstaan er zó méér instellingen zoals het 'Initiative & Referendum Institute Europe', waar de indieners van het voorstel blijkbaar aan voorbijgegaan zijn.

U duidt deze problematiek ook zelf aan: 'Een van de belangrijkste, maar ook van de meest delicate opgaven is de neutraliteit van zo'n instelling. Burgers moeten een politieke situatie kunnen analyseren om ze volgens hun eigen visie en belang te kunnen beïnvloeden.' Bovendien geeft u al directieven mee aan zo'n centrum: 'Wat in de wetenschap en politiek omstreden is, moet ook als omstreden worden voorgesteld door zo'n centrum.'

Wij zijn blij dat er al toch al nagedacht wordt om de marge die u hebt democratischer in te vullen. Wij denken dat, mits politieke moed, gigantisch meer mogelijk is.

Hoogachtend,

Enkele leden van Democratie.Nu die mede ondertekenen:
Piet De Pauw (ook coördinator Vivant Oost-Vlaanderen en Vivant Oudenaarde)
Eric Verhulst (ook voorzitter van Work For All)
Denis Clijsters
Nathan Bijnens
Wouter Vervecken

Marc Janssens
Michaël Bauwens
Bert Penninckx (voorzitter Meer Democratie vzw)