Ja! De “essentie van de democratie” is het maatschappelijke gesprek waarin we afspraken maken over hoe we met elkaar omgaan, hoe we onze samenleving wensen vorm te geven en welke wetten we willen.
‘Meer midden, en meer gesprek, over alle kloven heen…’ klinkt het.
Dit “midden” is het “hart” van de samenleving. In dit maatschappelijke gesprek wordt ons rechtvaardigheidsgevoel aangesproken, ons “hart”. De diepe behoefte om als mens elkaar tegemoet te treden kan in het gesprek zijn antwoord vinden. Voorbij alles dat ons als individu kleurt en wat ons kenmerkt, ligt ons diepere mens-zijn of datgene we ook in alle andere mensen kunnen herkennen. Wat komt de mens toe louter op basis van zijn mens-zijn? Hoe wil ik dat de andere mens, krachtens zijn mens-zijn, behandeld wordt – zoals ook ikzelf? – “over alle kloven heen…” ? Daar liggen de diepere vragen van een rechtvaardige samenleving. Ons rechtvaardigheidsgevoel zegt: iedereen gelijk voor de wet. Dit betekent ook dat iedereen op gelijke wijze moet kunnen deelnemen aan het nemen van beslissingen en het maken van wetten – en niet alleen gelijk zijn in het gehoorzamen eraan. In een rechtvaardige samenleving, kunnen diegenen die de gevolgen van een beslissing moeten dragen, ook mee beslissen. Het gaat erom dat elke mens in dezelfde mate geraakt wordt door politieke beslissingen. Daarin situeert zich de gelijkheid. Gelijkheid in het maken van de wet wordt gerealiseerd door een democratie waarin voor ieder individu een vrije gelijke stem wordt gegarandeerd en dat geldt ook voor de wetsproductie. Dit moet gebeuren in het “midden” waar de gelijkheidwaardigheid heerst. Deze wetten worden dan de weerspiegeling van ons rechtvaardigheidsgevoel.
Democratie: het hart van de samenleving.
In een democratie gaat het inderdaad om het midden- hartsgebied van de samenleving. Dat zit geprangd tussen de macht van de ideologie en de macht van het geld. Er is alleen redding mogelijk wanneer we er in slagen de democratie zo krachtig te maken dat ze via een democratisch tot stand gekomen wetgeving, de invloed van het geld en de ideologie op het wetgevende domein kan terugdringen, en de “intermenselijke hartelijkheid” weer de boventoon krijgt. Anders gezegd: het “midden” moet veel en veel sterker worden. Dit kan wanneer de burgers merken dat ze, via referenda, daadwerkelijk in staat zijn hun samenleving zelf vorm te geven. Het democratische bewustzijn van brede lagen van de bevolking zal groeien en krachtiger worden. Hun huidige “wantrouwen” tegenover “de politiek” verdwijnt, want zij maken dan zelf hun politiek. De keuze zal niet zijn: links, rechts of centrum maar kiezen we al dan niet voor dictatuur (van een ideologie en/of het geld) of voor Democratie.
Simon Demeulemeester in Knack 04-02-2021:
In hun boek “Over morgen“ reiken Rik Torfs en Pieter Marechal een methodologie aan voor een open gesprek. 'Laten we wat minder snel verontwaardigd zijn.' Volgens Rik Torfs is het “een oprechte oproep tot een open en niet fatalistisch gesprek. Het middenplein moet weer gonzen van vele, soms tegengestelde ideeën.”
Ook in Doorbraak (Doorbraak redactie 5-2-2021) wordt het boek besproken:
Nieuw manifest voor het midden - Promotie
Er is meer midden nodig, schrijft Pieter Bauwens in zijn recensie van “Over morgen”, het nieuwe boek van Torfs en Marechal. Meer midden, en meer gesprek, over alle kloven heen...Gezond van mening verschillen en beleefd tot de vaststelling komen dat je niet overeenkomt. Maar wel dat gesprek aangaan, en dat blijven aangaan. Want dat is de essentie van democratie.
