Door de aanhoudende gezondheidscrisis staat onze democratie nu al maanden onder druk doordat “experten” in naam van “de wetenschap” het laatste woord krijgen over zaken die alle burgers aangaan. Maar hebben de virologen die aan het woord mochten komen, en de wetenschap waarop zij zich beroepen, de waarheid in pacht? Het is juist eigen aan het mens-zijn dat niemand ‘de’ waarheid in pacht heeft, en dat het opleggen van ‘zijn’ waarheid aan een ander altijd verkeerd is, zelfs als die waarheid een ‘kleur’ heeft van ‘wetenschappelijk bewezen te zijn’ (ook wetenschap is iets relatiefs).
Noch de virologen noch de wetenschap, waarop zij zich beroepen, zijn alwetend en ‘houdster van De Waarheid’. Zij spelen hier voor God, en overschrijden daarmee op een onaanvaardbare wijze hun bevoegdheid, waardoor zij vele mensen, in hun omgang met hun medemens, in een diep gewetensconflict brengen. Of weegt een menselijk oprecht en betrokken geweten minder dan ‘wetenschap’? En moeten we hier dan uit afleiden dat wij in een wereld leven waar ‘wetenschap’ de plaats is gaan innemen van eigen verantwoordelijkheid en persoonlijke integriteit van iedere burger? Alleszins is het zo dat het ‘primaat’ van het collectieve ‘groot gelijk’ - hoe relatief dit ook is - hiermee ten koste van de individuele integriteit wordt doorgeduwd, met alle gevolgen van dien: als ‘de waarheid’ het ‘bezit’ wordt van één instantie wordt elke democratische dialoog onmogelijk en stevenen we regelrecht af op een dictatuur van “De Wetenschap”.
In de wetenschap is er geen plaats voor democratie. Dit kan ook niet want men zal immers niet via democratische stemming bepalen of 2 + 2 = 4 of 5. Hierover is – terecht - geen discussie mogelijk. Ook de kerk vroeger pretendeerde ondemocratisch de “onfeilbare waarheid” in pacht te hebben en liet geen discussie toe. Terecht leidde dit tot de scheiding van kerk en staat. Zo moet er nu ook een strikte scheiding van wetenschap en staat zijn.
Wanneer een ideologie – hetzij religieus, hetzij “wetenschappelijk” – de macht grijpt, is de dictatuur geïnstalleerd.
Democratie hoort thuis in de sociale omgang van burgers onder elkaar. De wetenschap kan informatie aanreiken waarmee de verzameling van burgers rekening houdt bij het nemen van beslissingen. En hierbij stelt zich de vraag: Wat komt de mens toe louter op basis van zijn mens-zijn? Hoe wil ik dat de andere mens, krachtens zijn mens-zijn, behandeld wordt – zoals ook ikzelf?
Dit heeft een totaal andere dynamiek dan de “wetenschappelijke-experten-logica”. Zo schreef Professor Bert De Munck, wetenschapshistoricus aan de Universiteit Antwerpen (Knack 08-04-2020) n.a.v. de corona maatregelen: “Een strakke hantering van de 'virologische logica' brengt nog andere dilemma's met zich mee. 'Ik hoor vandaag oudere mensen, de grootste risicogroep, zeggen dat het sociale isolement een prijs is die ze niet willen betalen. De mogelijkheid op een vroegere dood weegt voor hen niet noodzakelijk op tegen de zekere verschrikking van het sociaal isolement.”
“Wat rationeel is volgens de wetenschap”, zo stelt De Munck, “is daarom nog niet rationeel vanuit sociaal perspectief.”
Met andere woorden, de burgers moeten kunnen meebeslissen bij de te nemen maatregelen. Het sociale vereist altijd het adequate en het proportionele. Wat is in mijn sociale omgeving voor mij en de gemeenschap nu passend en rechtvaardig? Het sociale plaatst mij in mijn relatie tot mijn omgeving en vraagt om continue aanpassing, vermits deze verhouding ook continu verandert; want beide kanten zijn onderhevig aan processen van verandering en ontwikkeling. Voor een constructieve ontmoeting tussen beide, is een democratisch proces van dialoog nodig, en niet enkel argumenten die van “experts” komen. De eenzijdig pathogenetisch gerichte medische input van voornamelijk enkele virologen met grote invloed op de politiek, moet uitgebreid worden met de inzichten van gezondheidswerkers, epidemiologen, ziekenhuisartsen zoals artsen op de intensieve afdeling, infectiologen en kinderartsen, ethici, psychologen, enz., en met de salutogenetische visie op de eigen mogelijkheid van de mens om zich bij middel van zijn/haar immuunsysteem tegen bacteriën en virussen te verweren.
De kracht van de democratie is het gesprek tussen gelijkwaardige mondige burgers.
Dirk Rimaux schrijft in Doorbraak op 16-02-2021:
Door de aanhoudende gezondheidscrisis staat onze democratie nu al maanden onder druk. Het leidt tot een aanslag op onze vrijheid die niet meer voorkwam sinds W.O. II en de nasleep hiervan. Menig juridisch expert markeerde een lockdown intussen als een spreidstand van de grondwet. Een eufemisme om te melden dat het niet meer goed zit. Onze gezondheidswetenschappers weten het debat te monopoliseren, en daarbij het coronabeleid naar zich toe te trekken. Krijgen ze bij momenten geen gelijk meer van de politiek, stappen ze gewoon naar de bevriende pers. Die draagt dan kritiekloos bij tot een sfeer van angst, zet een ongeziene druk op de maatschappij, waardoor onze experts uiteindelijk telkens weer van hun wil wet weten te maken. Voor je het goed en wel beseft, krijg je een verlichte vorm van een totalitaire leer die onze samenleving stuurt vanuit een tunnelvisie. We zien genoeg symptomen die hier voor zich spreken: provinciegouverneurs die pleiten voor maatregelen die aansluiten bij deze van een politiestaat, burgers die elkaar te pas en te onpas beginnen te verklikken. Zelfs de Raad van State verloor het noorden en oordeelt eerder subjectief dan proportioneel”.
Wat is Democratie? Een maatschappij heeft een zekere organisatie nodig om niet te verzanden in chaos. In een democratie maken burgers om die reden afspraken met elkaar van hoe ze met elkaar moeten omgaan. Zulke afspraken resulteren in wetten die door ieder als rechtvaardig moeten worden aangevoeld en die ook het gelijkheidsbeginsel huldigen. Met andere woorden, iedereen is gelijk voor de wet en kan ook gestraft worden bij niet-navolging van die wet. Iedere burger mag ook meebeslissen. Na het overleg mbt elk wetsvoorstel kan die ook deelnemen aan de productie van die wetten. De kracht van een democratie is net dat brede maatschappelijke debat en het ultieme medebeslissingsrecht van de burger.