Geef de macht terug aan de burger

De welvaart wordt hersteld door de macht terug te geven aan de voornaamste bron ervan: de burger zelf.

 

In de globaliserende wereld is een landsgrens een moeilijk begrip geworden. De snelle communicatie laat ook toe dat men fysiek immigreert, maar mentaal in het geboortedorp blijft. Dat geeft aanleiding tot de totstandkoming van culturele en sociale enclaves die haaks staan op de voorbijgestreefde premisses van het gastland, namelijk dat alle burgers onderdanen zijn van eenzelfde gezag. De solidariteitsvalkuil nog vergroten is geen oplossing. Het enige antwoord is met de nieuwe realiteit rekening te houden en terug te keren naar de basis: laat iedereen naar best vermogen bijdragen en in volle eigen verantwoordelijkheid.

Jacques Brel bezong het in het Vlaams met een vertederend Frans accent. De donkere hemel hangt als een deken over het sombere landschap. Dan schijnt de zon en alles bloeit open. Op de tafel ligt een boek van Thomas Friedman, The World is Flat. Het beschrijft hoe de wereld aan zijn derde globalisatie begonnen is. Voor het individu heeft deze wereld geen grenzen meer. Ernaast ligt een boek van Rudy Aernoudt, Vlaanderen Wallonië, je t'aime moi non plus. Dit boek gaat over een land op een kleine ronde wereld waar de grenzen tevoorschijn komen aan de horizon. Wie werk en welvaart wil, doet er best aan die grenzen te verleggen en zich niet verkrampt aan de structuren van het verleden vast te klampen. Terwijl de heersende klasse van de democratie een schijnvertoning heeft gemaakt, heeft internet elke burger terug een stem gegeven.

 

 

De structuren van het verleden worden gesymboliseerd in onze natiestaat. Ontstaan uit de tijd dat de grenzen bepaald werden door de afstand die men te voet of te paard kon afleggen. Vandaag reis ik in een fractie van een seconde de wereld rond en onderweg leg ik mijn contacten. Sommigen onder ons hebben dat al langer begrepen en gaan hun gang zonder zich nog veel van die natiestaat met al zijn muren en reglementen aan te trekken. De economie kent geen grenzen meer. Zelfs hamburgers en belastingaangiftes worden op duizenden kilometers afstand afgehandeld. De gebruiker merkt het zelfs niet, want in het callcenter werd het lokale accent ook aangeleerd. Elke natiestaat speelt gast voor burgers uit alle landen. Iedereen vaart er wel bij. In de zich ontwikkelende landen wordt er rijkdom mee opgebouwd en wordt de armoede doorbroken. De rijkere landen behouden er hun welvaart mee en verleggen de grenzen naar nieuwe uitdagingen. In de middeleeuwse natiestaten bleven ook veel burgers verkrampt vasthouden aan de bescherming van de kasteelheer terwijl de rijkdom opgebouwd werd door de reizende kooplieden.

Dat soort sociale zekerheid wordt ook in dit vlakke avondland met alle macht verdedigd, want het biedt de illusie van bescherming en gelijkheid. Geen reden om afgunstig te zijn als we met zijn allen stilaan even arm worden, want de welvaart van vandaag wordt opgebouwd op krediet, af te betalen door de volgende generaties. De tijden zijn evenwel veranderd. In de middeleeuwen waren er revoltes omdat de feodale macht een tiende van de inkomsten opeiste. Nu wordt meer dan de helft opgeëist en de burger geeft geen kick. Misschien omdat het nepotisme en cliëntelisme welig tieren? Wie vroeger geen lid was van de gildes geraakte er ook niet in en wie erin zat, beschermde de privileges met alle macht.

Het boek van Aernoudt moet dan ook in bovenstaande context geplaatst worden. Het is om te beginnen een merkwaardig, bijna contradictorisch boek, maar wellicht wel wat snel geschreven. De auteur bestempelt het zelf als een anti-Warandemanifest. En hoewel het Warandemanifest wat meer aandacht had kunnen besteden aan andere mogelijke conclusies dan een onvermijdelijk separatisme, heeft het de grote verdienste, net zoals het rapport van senator Destexhe, om enkele fundamentele en structurele problemen cijfermatig aan de kaak te stellen.

Aernoudt gaat hier in feite verder dan het Warandemanifest en analyseert soms dieper. De leenheren en hun gildes hebben zwaaiend met rode vlaggen de dynamiek uit de samenleving weggehaald. Onder het mom van sociaal dienstbetoon en solidariteit werd het vlakke land grijs gekleurd. De vazallen van de media hebben hetzelfde gedaan voor de geesten. Voor wie zijn klassiekers nog kent: brood en spelen houdt de massa onderdrukt terwijl absolute macht tot absolute corruptie leidt.

 

 

De remedie die Aernoudt voorhoudt in onze globaliserende wereld, is dan ook radicaler maar consequenter dan het Warandemanifest. Het volstaat niet de federale koek in tweeën te splitsen. Ook binnen de regio's zijn vele verschillen. Aernoudt houdt een pleidooi voor een terugkeer naar de bron. Stop niet aan de grenzen van de regio's, maar decentraliseer maximaal. Stop de grijze smaakmakers en laat iedereen niet alleen vrij, maar laat hem ook zijn eigen verantwoordelijkheid opnemen. Stop dan ook de rode baronieën en keer terug naar een democratische besluitvorming op alle vlakken. De welvaart in Vlaanderen, Wallonië en Brussel wordt niet gered door onze logge overheid te vervangen door haar even logge nakomelingen.

Neen, de welvaart wordt hersteld door de macht terug te geven aan de voornaamste bron ervan: de burger zelf. Innovatie begint niet bij de overheid maar in het hoofd van de burger, wat inhoudt dat het onderwijs op zeer jonge leeftijd de basis legt of niet legt. Bouw de privileges van leenheren en gildes af en ontvoogd de burger terug door hem toe te laten zich te ontplooien door eigen werk en eigen verantwoordelijkheid. In een echte democratie ligt de macht en de verantwoordelijkheid bij de burger zelf. Hij geeft alleen een mandaat voor hetgeen hij zelf niet beter kan. Dit is een gezond markteconomisch principe dat ook in de globalisatie terug te vinden is. Eerder dan de burger aan zich te binden met belastingen en gratis festijnen, oorkondes en verordeningen, moet de overheid zich beperken tot haar kerntaak, en haar kerntaak alleen: het bestendigen van de democratische vrijheid van de burgers die verkozen hebben binnen haar landsgrenzen te leven.

 

 

Solidariteit hoort daarin ook thuis, maar mag niet verworden tot een valkuil, want die maakt van iedereen die erin trapt een gedachteloze paria. Een sociaaldemocratie die derdegeneratiewerklozen kent heeft noch welvaart noch welzijn geschapen, maar een rottende tijdbom onder de funderingen gegooid. (...)