Volksvertegenwoordigingen samenstellen door loting is een vrij recent politiek gegeven. Hoewel de formule essentieel was in de staatsvorm van het oude Athene, bevindt het idee zich hier en daar nog in een experimenteel stadium terwijl het in andere landen een vaste instelling is geworden die zijn aanvaarding bewezen heeft. De formule leeft wereldwijd als mogelijke aanvulling of alternatief voor het electorale stelsel, dat in onze huidige maatschappijen als onbetrouwbaar ervaren wordt.
Loting is in verschillende academische studies grondig onderzocht, en hier en daar ook al uitgetest en zelfs op permanente basis ingevoerd.
Een toepassing die in 1987 is ingevoerd in Washington spreekt tot de verbeelding (dromen mag ook); daar bepaalt een gedeeltelijk door loting aangeduid panel van burgers, die de meerderheid hebben in dat panel, de wedde van de politici. Bij ons bepalen politici zelf hun wedde en vergoedingen, iets wat iedereen natuurlijk wel zou willen doen, maar wat toch als onbehoorlijk ervaren wordt. [link]
Meer maatschappelijk relevant zijn bijvoorbeeld de bij loting aangestelde jury’s die de referenda begeleiden in drie staten van de US.
Bij ons introduceerde o.a. David Van Reybrouck het idee met zijn boek ‘Tegen Verkiezingen’ en in onze publicaties komt het onderwerp al geruime tijd aan bod.
Meer Democratie, dat democratie als een hoogdringendheid beschouwt (want in essentie is ze, zeker in België, nog nauwelijks gerealiseerd), onderneemt constant pogingen om zowel burgers als politici op dat punt te sensibiliseren.
Onze organisatie kreeg van Groen en SPA voorstellen binnen tot meer participatieve politiek gebaseerd op het lotingsysteem, en die zijn weliswaar lovenswaardig, want ze getuigen van de wil om een uitweg te zoeken uit de politieke impasse. Maar helaas zijn het slechts adviserende voorstellen.
Daarom stelden we de tekst op die u hieronder vindt, en die de huidige stand van bevinding over loting samenvat, samen met een praktisch voorstel tot toepassing. Het principe van dit laatste is een bijkomende ‘partij’, niet verkozen, maar uitgeloot, die de helft van de stemmen in het parlement zou toegewezen kunnen krijgen.
Deze tekst werd door verschillende mensen aan een kritisch oog onderworpen. Waarvoor onze welgemeende dank.
Voor Meer Democratie
Paul Nollen
Documenten:
Deliberatieve democratie voor dummies v17052016
Loting als systeem voor volksvertegenwoordiging v 22 06 2016