Nadat burgerprotesten tegen de enorme schuldenlast tot de val van de IJslandse regering hadden geleid, werd een nieuwe grondwet gemaakt waaraan alle burgers via het internet konden meeschrijven.
De inwoners van IJsland gaan op een bijzondere manier met de gevolgen van de internationale kredietcrisis om. Het ziet ernaar uit dat het parlement de nieuwe grondwet steunt en dat deze later via een referendum aan de bevolking wordt voorgelegd.
Failliet
Eind 2008 ging IJsland failliet nadat drie grote banken die zeer risicovol hadden geopereerd – Landsbanki, Kaupthing en Glitnir – waren omgevallen. Ze werden genationaliseerd en vervolgens zouden de burgers van IJsland via de belastingen de enorme schulden aan het buitenland moeten terugbetalen: honderd euro per maand per inwoner, vijftien jaar lang. Maar protesterende burgers vonden dat de bevolking niet hoefde op te draaien voor de schulden die private banken aan andere private partijen hadden gemaakt. Door de burgerprotesten viel de regering. De nieuwe premier Grimsson weigerde akkoord te gaan met de schuldenlast en schreef een referendum uit, waarbij 93 procent van de IJslanders tegen het terugbetalen van de schuld stemde. Daarmee was dat plan van tafel.
Grondwet
Vervolgens werd een nieuwe grondwet geschreven die het onmogelijk moet maken dat de financiële sector het land opnieuw in de tang neemt. Iedereen in IJsland kon zich kandidaat stellen voor de grondwetgevende vergadering. Door de bevolking werden vijfentwintig personen gekozen die de grondwet zouden schrijven. Dit gebeurde via het internet, waarbij iedereen in IJsland voorstellen en ideeën kon aandragen. De grondwet voorziet ook in direct-democratische rechten van de bevolking: tien procent van de burgers kunnen een bindend referendum aanvragen. Er geldt geen opkomstdrempel.
Referendum
De nieuwe grondwet wordt nu besproken in het IJslandse parlement en kan, zoals het er nu uitziet, rekenen op de steun van een meerderheid. De parlementaire commissie die de grondwet behandelt, heeft voorgesteld een referendum te houden over de tekst. Als het parlement deze suggestie overneemt, kan de grondwet mogelijk later dit jaar aan de kiezers van IJsland worden voorgelegd.
IJsland kwijt de schulden vrij voor de meesten van zijn inwoners
The government of Iceland has forgiven the mortgage debt for much of its population. This nation chose a very different way of stopping the crisis from the rest of European countries. It decided to hear the requests of the population and to put politicians and bankers on the bench of the accused three years after their financial excesses would sank one of the most prosperous economies in 2008.