De mensen als 'democraat' aanspreken, is niet langer vanzelfsprekend. Thans bestempelt vrijwel iedereen zich als democraat en gaan de meeste burgers er (nog steeds) van uit dat wij effectief in een democratie leven.
Meer Democratie stelt deze evidentie in vraag aan de hand van volgende vaststelling:
Een gedwongen mandatering is niet democratisch
België is een 'representatieve of parlementaire democratie', waarbij alle wetten enkel door een groep volksvertegenwoordigers (beter: natie-vertegenwoordigers) mogen worden gemaakt. De burgers mogen dus zélf geen wetten (rechtstreeks) stemmen: ze worden gedwongen te mandateren.
Dat is problematisch. Een mandaat is als ons persoonlijke geweten, dat we uitleveren: we geven immers ons beslissingsrecht uit handen, waardoor iemand anders voor ons beslist.
Een mandaat kan echter enkel gegeven worden onder welbepaalde voorwaarden:
1. IN VRIJHEID: een mandaat is net als een geschenk en kan daarom enkel in vrijheid worden gegeven. Of denk aan een arbeidsovereenkomst, die steeds vrijwillig moet worden aangegaan. Een gedwongen arbeidsovereenkomst is pure slavernij.
2. TIJDELIJK: een mandaat is altijd tijdelijk – nooit absoluut – wat impliceert dat de mandaatgever (het volk) het mandaat terug naar zich toe kan trekken en men desgewenst zelf naar eigen inzichten kan beslissen over een aantal wetten. Dan neemt het volk weer voor even het stuur over van de volksvertegenwoordiging.
In een democratie geven de burgers het mandaat in vertrouwen aan verkozenen om het wetgevende werk te verrichten waarmee het gros van de burgers zich niet direct kan of wil inlaten.
3. IN VERTROUWEN: de overgrote meerderheid van de bevolking wantrouwt de politieke kaste. Is het redelijk om een mandaat te verlenen aan wie men diep wantrouwt? Elke poll die vertrouwen meet bewijst dit: van alle mensen in functie staan de volksvertegenwoordigers helemaal onderaan, nog onder de autoverkopers. Geen enkele beroepsgroep wordt meer gewantrouwd dan de politici.
Daarom: een afgedwongen mandaat is géén mandaat. Indien reeds a priori vastligt dat de wetgeving langs de volksvertegenwoordiging moet gebeuren en dat het volk niet kan opteren voor directe wetgeving middels een referendum, dan is het volk niet soeverein.
Vandaar – als we het begrip doordenken – moeten we concluderen dat de uitdrukking 'representatieve democratie' een contradictio in terminis is. Het begrip blijkt even contradictorisch als het begrip 'vierkante cirkel', want net zoals het begrip 'cirkel' per definitie het hebben van hoeken uitsluit, zo is het begrip 'democratie' onverenigbaar met 'gedwongen mandatering' of een beperking van de volkssoevereiniteit.
Meer Democratie vraagt zich af: wordt het niet stilaan tijd dat burgers als mondige individuen worden beschouwd en dat ze ook als individuen – weliswaar samen, maar dan toch eigenlijk als individu – aan de besluitvorming kunnen deelnemen? En dat we niet langer worden verplicht ons ondergeschikt te maken aan een vertegenwoordiger of politieke voogd (zoals politici, EU)? Meer Democratie pleit dan ook voor de vrijheid om desgewenst rechtstreeks te kunnen beslissen.
Zo is in Zwitserland momenteel een referendum in de maak met als doelstelling het parlement te vervangen door gelote burgers. Een geloot parlement bereidt dan wetten voor die de burgers via referendum bekrachtigen. In dat geval is de mandatering niet langer gedwongen.