Zoals onze grondwetspecialisten al eerder verklaarden is de pandemiewet zoals die nu in voorbereiding voorligt, ongrondwettelijk. Het recht op leven en lichamelijke integriteit is een grondrecht dat in onze grondwet is opgenomen. Dit mensenrecht is in de eerste plaats een recht van verdediging van de burger tegen de staat. Onze grondwet is van oudsher gericht tegen de oprukkende autoritaire staat! Nu voorziet de pandemiewet juist in de mogelijkheid dat de grondwet geschorst wordt tijdens een langdurige crisis. Dat zou niet alleen expliciet ongrondwettig zijn, maar bovenal een historische fout. Het is een beslissend keerpunt of een uitnodiging voor dictatuur en totalitarisme. Van de de burgers wordt verwacht een haast bovenmenselijke dosis 'burgerzin' aan de dag te leggen. Maar de politici zelf beschikken niet over de burgerzin om hun eigen grondwet na te leven!
Hoe kan de burger zich verzetten tegen slechte wetgeving? Of meer nog: kunnen de burgers zelf wetsvoorstellen formuleren, die ze als rechtvaardig en proportioneel ervaren, en hierover zelf beslissend stemmen? In een waarachtige democratie kunnen diegenen die de gevolgen van een beslissing of wet moeten dragen normaal gezien meebeslissen in het tot stand komen van de wetten en beslissingen.
Zo is het bijvoorbeeld in Zwitserland: in juni zal er een referendum op volksinitiatief gehouden worden over de vraag of de regering nog wel de macht krijgt om nationale lockdowns af te kondigen. Hierin heeft iedere burger een vrije en gelijke stem “die er toe doet”. Nieuwe coronamaatregelen of niet? In Zwitserland beslist een referendum. Zo hoort het ook in een democratie. Sluit u aan bij Meer Democratie vzw en steun ons om dit ook in België mogelijk te maken.
Kati Verstrepen, Voorzitter Liga voor Mensenrechten in De Standaard van 15-04-2021:
“Het voorontwerp van de pandemiewet is ontoereikend,” schrijft Kati Verstrepen in De Standaard 15-04-2021. De parlementsleden zijn nog niet klaar met hun juridische huiswerk….Het voorontwerp voorziet in de mogelijkheid dat de grondwet geschorst wordt tijdens een langdurige crisis. Dat zou niet alleen expliciet ongrondwettig zijn, maar bovenal een historische fout…. Onze grondwet heeft nooit toegelaten dat één minister de bevoegdheid kon krijgen om verordenend op te treden. Wanneer potentieel grondrechten worden beperkt, verzekert het parlement dat de bevolking daar een stem in krijgt én toezicht kan uitoefenen op de beslissingen….”
Bovendien zou“... de wet ook in criteria moeten voorzien voor hoe adviesorganen samengesteld zijn, voor de selectie van experts, voor waarborgen van hun onafhankelijkheid en het uitsluiten van belangenconflicten. Bovendien moet gecommuniceerd worden wie deel uitmaakt van de adviesorganen en waarom…” “...De pandemiewet moet expliciet opnemen dat elke maatregel conform is aan onze grondwet, aan de noodzakelijkheids- en proportionaliteitstoets voldoet én het gelijkheidsbeginsel respecteert….”
