Duitsland: naar het referendum op volksinitiatief op federaal niveau

Een opiniepeiling die in januari 1999 door het instituut Forsa in opdracht van het blad Die Woche werd uitgevoerd, toonde dat 70 procent van de Duitse burgers gewonnen zijn voor de invoering van het referendum op volksinitiatief op federaal niveau in Duitsland, terwijl slechts 19 procent tegen zo'n maatregel gekant is. Dit resultaat bevestigt de uitkomst van eerdere opiniepeilingen, waarover in de Witte Werf reeds bericht werd.

Natuurlijk toont zo'n resultaat ook aan dat de parlementaire meerderheid van de Duitse 'volksvertegenwoordiging' allerminst representatief was: de jarenlange christendemocratische-liberale meerderheid tegen het referendum vertegenwoordigde in feite maar één vijfde van de publieke opinie. Niettemin is ook bij de politieke klasse nu een zekere verschuiving bespeurbaar. De invoering van het referendum wordt officieel gesteund door de SPD, de groenen en de PDS, terwijl FDP en CDU tegen zijn. En uit een recente bevraging blijkt dat nu toch ook binnen deze laatste twee partijen een aantal volksvertegenwoordigers zich pro het referendum op volksinitiatief uitspreken. De CSU-fractie heeft zelfs haar officieel afwijzend standpunt ingetrokken, en zegt nu dat ze nog een besluit moet nemen.

Ondanks het tegenoffensief dat de politieke klasse voert in Beieren (poging van het Beierse parlement om het gemeentelijk referendum in te perken), Hamburg (verwerping van de referendumuitslag door de rood-groene coalitie), Bremen en Berlijn (ongeldigverklaring door de volksvertegenwoordiging van referendumaanvraag), komen in steeds nieuwe deelstaten referenduminitiatieven op gang ter verbetering van de bestaande, zeer restrictieve wetgevingen. In Baden-Württemberg en Nordrhein-Westfalen zijn de handtekeningeninzamelingen lopende, en in Thüringen start ze in de herfst. Daarnaast zijn nu ook de voorbereidingen voor de invoering van het referendum op volksinitiatief op federaal niveau van start gegaan. Op 3 juli heeft Mehr Demokratie op een nationaal congres gestemd over de details van het wetsvoorstel, waarrond in 2001 dan het initiatief zal starten. In de volgende Witte Werf zullen we nader ingaan op dit wetsvoorstel, dat ook voor ons land in vele opzichten bruikbaar lijkt.