Beieren: het grondwettelijk hof tegen de directe democratie

Het grondwettelijk hof, waarvan vrijwel alle leden door de christendemocraten zijn benoemd, heeft op 17 september inderdaad de senaat gevolgd en een 25%-deelnamequorum opgelegd. Hiermee wordt niet alleen de uitslag van een volksreferendum uit 1995, waarin deelnamequorums worden afgewezen, opnieuw vernietigd. Tegelijk breekt het grondwettelijk hof ook met het principe 'Mehrheit entscheidet', dat uitdrukkelijk in de Beierse grondwet is opgenomen. Door de deelnamequorums zullen inderdaad minderheden, onder meer via boycotacties, hun slag kunnen thuishalen.

Het Beierse grondwettelijk hof biedt een extreem voorbeeld van de situaties die kunnen ontstaan wanneer één politieke partij systematisch vrijwel alle rechters kan benoemen: de onafhankelijkheid van het gerecht verwordt uiteindelijk tot een lachertje, en de rechtspraak verwordt tot een instrument waarmee één partij, tegen de direct uitgesproken meerderheidswil van het volk in, haar opvatting kan opdringen.

Op 27 februari 1998 hebben de Beierse kiezers per referendum de Beierse senaat afgeschaft. De Beierse senaat is een volstrekt overbodige en archaïsche instelling, samengesteld volgens standen- en beroepscriteria. De burgers hebben niets aan deze senaat, maar die instelling is wel handig om allerlei partijcreaturen op een lucratief postje te parkeren. De senaat diende dan ook voor het grondwettelijk hof (Verfassungsgericht) klacht in, en eiste tegelijk ook de invoering van deelnamequorums voor referendums. De invoering van deelnamequorums is een oude eis van de christendemocraten, die tegen iedere vorm van directe democratie gekant zijn. Tevens zijn de christendemocraten voorstander van het behoud van de senaat.