Onthutsende vaststelling, twee maanden voor verkiezingen: 85 procent van de Belgen heeft weinig tot totaal geen vertrouwen meer in de politiek. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek van onderzoeksbureau IPSOS. 'Politici hebben het aan zichzelf te danken', vindt politicoloog Carl Devos: 'We hebben een Obama nodig. Iemand die ons hoop kan geven.'
Ja, we vertrouwen ons onderwijssysteem en ja, ook over het systeem van de gezondheidszorg maken we ons geen zorgen. Tot zover het goede nieuws uit de 'vertrouwensbarometer' van IPSOS, waarbij ons vertrouwen in de instellingen wordt onderzocht.
Maar als het over politiek gaat, schort er duidelijk heel veel. Want 85 procent van de Belgen heeft weinig tot totaal geen vertrouwen in de politiek. Met de verkiezingen in aantocht is dat een onrustwekkend cijfer voor politici.
'Het is logisch', concludeert politicoloog Carl Devos van de Gentse universiteit. 'Kijk eens wat er gebeurd is sinds de verkiezingen van 2007. Het is niet zo mooi om te zien: mislukte onderhandelingen, communautaire problemen en dan nog eens het geruzie binnen de partijen. Er was de heibel binnen de SP.A over Anciaux. Dan was er Leterme die bij zijn comeback indirect zei dat Van Rompuy het ook niet kan. Het is hommeles bij de lijstvorming van Lijst Dedecker. En dan was er ook nog eens, niet te vergeten, het geruzie binnen Vlaams Belang met Morel en Vanhecke.'
Als kers op de taart zijn er voorts nog de schandaaltjes rond de zogezegde aandelenvoorkennis van Karel De Gucht, de Fortis-commissie die moest beslissen maar niet besliste, de Lange Wapperbrug, het gedraal rond het stadion voor Club Brugge en het gedoe rond politiecommissaris Fernand Koekelberg.
Carl Devos: 'Als je die film afspeelt, is het gewoon een aaneenrijging van ruzies en conflicten, blokkeringen en een en al politieke dramatiek.'
De situatie is volgens Devos net zo slecht als rond de verkiezingen van 1991. 'Toen zaten politici ook met een groot probleem en was er Zwarte Zondag, waarop het Vlaams Blok fenomenaal scoorde.'
Wat politici dan moeten doen om het vertrouwen terug te winnen? 'Eerlijk zijn. Het vertrouwen in een politicus staat of valt met eerlijkheid', zegt Devos. 'Hij moet zeggen waar het op staat. Geen grote beloftes doen die hij niet kan waarmaken. Niet zeggen dat er een nooit geziene staatshervorming komt als hij die niet kan realiseren. Vandaag moet een politicus ook kleur bekennen, zeggen dat de moeilijke jaren eraan komen en dat er effectief bespaard zal moeten worden. Dat er maatregelen komen die de kiezer niet fijn vindt. De politici kunnen nu eenmaal moeilijk zeggen dat ze niemand pijn zullen doen.'
Wie dan die politieke messias zou kunnen zijn, dat is volgens Devos een ander paar mouwen. 'We hebben een Obama nodig. Iemand die ons hoop kan geven. Die zegt: het is moeilijk en het kan nog lang duren, maar we zijn samen verantwoordelijk en we zullen er samen alles aan doen om eruit te geraken. Zowel de hoge als de lage klasse. CEO's moeten hun bonussen inleveren, maar ook gewone mensen moeten hun steentje bijdragen.'
Of iemand als Jean-Marie Dedecker de nieuwe 'witte raaf' kan zijn? Carl Devos denkt het niet. 'Dedecker geeft het ongenoegen en de verontwaardiging een stem. Hij is een uitlaatklep voor wie boos is. Dat is heel nuttig, maar ik denk niet dat hij de grote hoopgevende boodschap van Obama zal brengen.'
Bron: Het Nieuwsblad 17.04.2009