Meer Democratie lanceerde een kandidatenbevraging naar aanleiding van de lokale verkiezingen in oktober 2018. 5.435 gemeenteraadskandidaten legden toen een engagementsverklaring af. Hiervan werden uiteindelijk 37 als schepen verkozen. De voorbije maanden ging Meer Democratie met hen in gesprek.
Voorlopig resultaat
Na het nodige lobbywerk maakt men in 19 van de 37 gemeenten (tot dusver) - deels of geheel - werk van de engagementen. Daar is participatie er (fors) op vooruitgegaan en krijgen burgers méér en gemakkelijker inspraak.
Het overgrote deel hiervan betreft de opname van het burgerbudget in het bestuursakkoord. Hier was het meeste animo voor te vinden, zowel bij de deelnemers van de pledge als bij de colleges.
Een handvol gemeenten hanteren een handtekeningendrempel waar Meer Democratie zich in kan vinden. Burgers kunnen er met een redelijk/beperkt aantal handtekeningen door de gemeenteraad gehoord worden. De meeste schepenen wensten evenwel de huidige drempels te behouden en/of men ziet meer heil in het vragen(half)uurtje voor of na de gemeenteraad om burgerinspraak te bevorderen.
Tot dusver kwam niemand die voor het initiatiefstelsel intekende zijn of haar belofte na. Men ervoer niet de nood hier werk van te maken: lokale volksraadplegingen worden nagenoeg zelden tot nooit gelanceerd. Ook nu zet men liever in op verzoekschriften en vragen(half)uurtjes en verzekerde men doorgaans dat aan alle verzoekschriften en vragen van burgers gevolg wordt gegeven. Bij mogelijke betwistingen wordt in een aantal steden en gemeentes een onafhankelijke ombudsman ingezet.
Uiteindelijk maakten veel schepenen werk van het eigen initiatief dat de kandidaat-gemeenteraadsleden formuleerden bij het intekenen van de democratische pledge: het vragen(half)uurtje voor of na de gemeenteraad, een centrale klachtendienst, een online burgerplatform en het livestreamen van de gemeenteraad met het oog op meer transparantie.
Een pijnlijke vaststelling: 13 van de 37 schepenen antwoordden niet en/of verzochten beleefd om alle toekomstige communicatie stop te zetten.
Positief was dat oppositiepartijen uit verschillende gemeentes onze modelreglementen hadden geagendeerd op de gemeenteraadszittingen. PvdA in St-Niklaas won er zelfs persaandacht mee!
Hoewel duidelijk niet alle beloftes effectief worden ingelost, bleek duidelijk dat er ernstige inspanningen worden gedaan om het participatieluik binnen de gemeentes verder uit te werken. Er bestaat een algemene consensus om werk te maken van méér inspraak voor burgers. Zo lanceerde de Vereniging van Verenigde Steden en Gemeente (VVSG) heel recentelijk een oproep aan alle gemeenteraden en colleges om experimenten rond participatie op te zetten. De oproep wil de gemeenteraad, die het participatiebeleid vastlegt en ook uitwerkt, dynamiseren.
Regionale, federale en Europese pledge
De tussentijdse resultaten zijn hoopgevend en smaken naar meer. Enkele maanden fors lobbyen en sensibiliseren werpt zijn vruchten af. We hopen dat deze participatietrend zich resoluut verder zet, ook op regionaal, federaal en Europees niveau. Daarom lanceert Meer Democratie naar aanleiding van de verkiezingen op 26 mei een gelijksoortige kandidatenpledge.
Hiervoor zoeken we dringend de nodige fondsen. Maak dit aub mee mogelijk. Doneer hier een bedrag naar keuze.