Meer Democratie VZW
Koetsweg 13
3010 Kessel-Lo (Leuven)
Ondernemingsnr.: 0456119338

IBAN: BE23 5230 8007 5191


facebooktwitter

Tip: voeg ons adres welkom@meerdemocratie.be toe aan uw adressenboek in uw emailprogramma. Dan belanden onze emails niet in uw spambox.

Klik hier om u af te melden van alle nieuwsbrieven

U kunt zich ook uitschrijven via een mailtje naar welkom@meerdemocratie.be
 

Kan democratie de Vlaamse politiek heroveren?



VLAANDEREN - De Vlaamse burgerbeweging Democratie.Nu verzoekt de Vlaamse regering dringend werk te willen maken van de wettelijke implementatie van de gewestelijke volksraadpleging. De recente zesde staatshervorming - en de hiermee gepaard gaande grondwetswijziging - laat namelijk toe om een volksraadpleging op gewestelijk niveau te organiseren. Nu zijn de gewestelijke parlementen aan de beurt: het is hun taak om uitvoeringswetgeving op te stellen, waarin de voorwaarden en de spelregels inzake de organisatie van de gewestelijke volksraadplegingen worden vastgelegd.

Maar hier wringt het schoentje: de gewestelijke volksraadpleging werd niet in het Vlaamse regeerakkoord opgenomen, waardoor dit grondwettelijke recht dode letter blijft. Democratie.Nu betreurt dan ook dat er tot op heden géén uitvoeringsdecreet werd uitgevaardigd (en dat in contrast met diverse aangeleverde Waalse voorstellen). Waarom gunt de Vlaamse regering de bevolking dit grondwettelijk recht op inspraak niet?

Democratie.Nu nam het initiatief en ontwierp zelf een uitvoeringsdecreet. Het burgervoorstel werd kortgeleden via een direct verzoekschrift bij het parlement ingediend.


Gewestelijke volksraadpleging = een stap richting democratie

De gewestelijke volksraadpleging is een stap richting democratie: het betekent een uitbreiding van onderwerpen waarover volksraadplegingen - die tot op heden alleen op districts-, gemeentelijk en provinciaal niveau bestaan - kunnen worden gehouden.

Volksraadplegingen op burgerinitiatief kunnen hefbomen zijn voor sociale vernieuwing en maatschappelijke verbetering. Dit instrument geeft de burger meer inspraak in het politieke proces, stimuleert de betrokkenheid en verkleint de kloof tussen volk en politici. Een gewestelijke volksraadpleging biedt de burger dan ook de mogelijkheid om een breed maatschappelijk debat te organiseren over genomen - of te nemen - politieke beslissingen op gewestelijk niveau. Hiermee draagt het instrument bij tot de legitimering van een deel van de Vlaamse wetgeving en creëert het een draagvlak voor beleidspunten die door het volk als belangrijk worden ervaren.

Het instrument staat de Vlaamse burger toe - adviserende - volksraadplegingen te laten organiseren over onder meer migratie, werkgelegenheid, dierenwelzijn (vb. onverdoofd slachten), natuurbehoud, leefmilieu, waterbeleid, energie (vb. de bouw van nieuwe windmolenparken), vervoer (de NMBS uitgezonderd), ruimtelijke ordening, stedenbouw en huisvesting.


Een uitvoeringsdecreet voor het volk, door het volk

Met haar jarenlange expertise over directe democratie ontwierp Democratie.Nu een burgervriendelijk uitvoeringsbesluit: een eigen Vlaams ‘voorstel van organiek decreet’, gebaseerd op binnen- en buitenlandse studies, good practices, aanbevelingen van de Raad van Europa (Venice Commission) en reeds opgedane ervaringen met gemeentelijke volksraadplegingen in Vlaanderen. Hierbij werd eveneens rekening gehouden met de initiatieven die in Wallonië werden ingediend en reeds op 1 april 2015 een advies kregen van de Raad van State.

De voornaamste kenmerken van het uitvoeringsdecreet van Democratie.Nu:

A) Voorwaarden voor een burgervriendelijke volksraadpleging:
° géén plebiscieten (d.i. een volksraadpleging op initiatief van de overheid), enkel op volksinitiatief!
° de initiatiefnemers blijven baas over hun vraag (de overheid herformuleert de vraag dus niet)
° redelijke handtekeningendrempel: 50.000 handtekeningen is ruimschoots voldoende voor een niet-bindende volksraadpleging (waarvan tal van onderwerpen al op voorhand door de grondwetgever werden uitgesloten)
° redelijke termijn (1,5 jaar) voor de handtekeningenwerving, waarbij de handtekeningeninzameling moet worden toegestaan op alle publiek toegankelijke plaatsen
° geen overheidsinmenging en financiering van campagnes met belastinggeld
° financiële transparantie van de deelnemers en de campagnes is een must
° de Vlaamse Ombudsdienst schrijft een neutrale brochure, alsook achteraf het evaluatierapport - de Vlaamse Adviescommissie voor Volksraadplegingen (nu enkel bevoegd voor volksraadplegingen op lokaal niveau) dient ook bevoegd te worden inzake de gewestelijke volksraadpleging
° géén opkomstdrempels, net zoals bij verkiezingen
° geen geografische spreiding, gezien het louter adviserende karakter van de volksraadpleging en de beperking in onderwerpen
° enkel Belgen vanaf 16 jaar kunnen stemmen
° gelijktijdigheid van volksraadplegingen én verkiezingen moet kunnen
° een volksraadpleging wordt gehouden op dezelfde locaties als de verkiezingen
° geheime stemming door de volksvertegenwoordigers over het gevolg dat moet worden gegeven aan het resultaat van de volksraadpleging

B) Burgervriendelijke procedure
° de initiatiefnemers hebben recht op de lijst van de kiesgerechtigden en genieten van het tarief verkiezingsdrukwerk
° het portvrij verzenden van ingevulde petitieformulieren is wenselijk
° het moet mogelijk zijn om per volmacht te stemmen
° de procedure voor het elektronisch handtekenen van het petitieformulier dient op punt te worden gesteld
° er moet een duidelijke regeling worden geformuleerd betreffende vervanging en bijstand van de initiatiefnemers
° betrouwbare akkoorden moeten worden gewaarborgd (de wet en het uitvoeringsbesluit worden eerst gepubliceerd in het staatsblad alvorens het initiatief desgevallend in te trekken)
° betere controlemogelijkheden zijn wenselijk: op de ingediende formulieren; op de handtekeningen, op de verwerking van de resultaten; op het nazicht van de handtekeningen
° de initiatiefnemers kunnen getuigen afvaardigen bij de stem- en telverrichtingen en – net zoals bij verkiezingen – moet vastgestelde fraude kunnen worden bestraft
° beroep aantekenen bij de Raad voor Verkiezingsbetwistingen moet mogelijk zijn.


Kort na de bekendmaking van dit opzet werd de burgerbeweging door Groen gecontacteerd, de partij die intussen ook zelf een uitvoeringsdecreet had opgesteld.

Het groene voorstel is echter een initiatief van de oppositie. En oppositie-initiatieven zijn nu eenmaal - in ons huidig systeem van coalitievorming - zo goed als machteloos, wegens het mechanisme van het stemmen volgens de partijlijn.

De fractievoorzitters van de drie Vlaamse meerderheidspartijen werden verzocht om het besluitvormingsproces in te leiden. Siegfried Bracke (bestuurslid N-VA en ook voorzitter van de Federale Kamer van Volksvertegenwoordigers) is bereid het uitvoeringsbesluit te bestuderen. Vlaams fractieleider Bart Somers (Open VLD) legt het uitvoeringsbesluit voor aan de coalitiepartners. Vlaams volksvertegenwoordiger en Antwerps districtsschepen van Participatie Willem-Frederik Schiltz (Open VLD) - initiatiefnemer van de Antwerpse burgerbegroting - ontvangt Democratie.Nu heel binnenkort om het voorstel te bespreken. CD&V reageerde tot op heden op geen enkel verzoek.

Naast deze onrechtstreekse benadering via de volksvertegenwoordiging dient Democratie.Nu ook zélf een direct verzoekschrift in bij het parlement. Dit nodigt het Vlaams Parlement  uit het verzoek te behandelen in de bevoegde commissie, desgewenst de vertegenwoordigers van Democratie.Nu te horen en het ontwerp voor advies voor te leggen aan de Raad van State, zodat het ter stemming kan worden gebracht in het Vlaams Parlement. Idealiter wordt het houden van een Vlaamse gewestelijke volksraadpleging nog mogelijk tijdens deze legislatuur. Democratie.Nu dient het voorstel in samen met een uitgebreide toelichting [http://democratie.nu/index.php/nieuws-14/archief/1237-gewestelijke-volksraadpleging-officiele-documenten] en een praktisch chronologisch stappenplan. Democratie.Nu verwacht binnen de zes maanden een antwoord.


Democratie nu!

De politiek staat vaak mijlenver af van de burger. Het gros van de politieke besluiten wordt genomen zonder inspraak van de bevolking, wat leidt tot politieke apathie. En dat is gevaarlijk; want we leven niet in een democratie, maar in een particratie [http://democratie.nu/index.php/nieuws-14/archief/1157-zij-hebben-het-gezegd-politici-over-democratie], waar de politieke elite blijk geeft van een eigen agenda. Het nalaten om de gewestelijke volksraadpleging te implementeren, bevestigt dit gegeven. Verdienen de Vlamingen niet beter?


Over Democratie.Nu

De politieke instellingen behoren toe aan de burger. Daarom ijvert Democratie.Nu voor de invoering van directe democratie. Zo ontstaat een systeem van werkelijke volkssoevereiniteit, waardoor het volk over de structurele mogelijkheid beschikt om zélf over alle aangelegenheden te beslissen.

Natuurlijk is de gewestelijke volksraadpleging slechts een noodzakelijke stap naar een meer omvattend doel: de invoering van het Bindend Referendum Op Volksinitatief (BROV), waarbij burgers zélf (= direct) wetsvoorstellen kunnen indienen over alle onderwerpen op elk mogelijke bestuursniveau én hierover kunnen stemmen in een bindend referendum. Meer info, zie www.democratie.nu


David Joëts
projectleider Gewestelijke Volksraadpleging

⁃    
Noot voor de pers, niet voor publicatie:

Voor meer informatie:

David Joëts, projectleider Gewestelijke Volksraadpleging,
david.joets@Democratie.Nu
+32 486 798 958

Arthur De Decker, ervaringsdeskundige volksraadpleging, co-auteur uitvoeringsdecreet
​+32 9 220 25 82


Bert Penninckx, voorzitter Democratie.Nu
+32 495 687 006
-----

Uitschrijven
Koetsweg 13
Leuven, 3010
Belgium